|
| Ostatnie • Działy • Obiekty • Autorzy • Źródła • Historia |
 |
Nazwa niemiecka: Dom. Katedra jest trzynawowym kościołem bazylikowym, z obejściem wokół prezbiterium. Do naw bocznych i obejścia przylega 12 kaplic i 2 zakrystie. Świątynia ma 81 m długości i 43,5 m szerokości. Wysokość nawy głównej wynosi 24,5 m, wież ok. 62 m, a wieżyczek nad obejściem - 44 m. W fasadzie znajduje się ostrołukowy, uskokowy portal z profilowanych i glazurowanych cegieł. Nad portalem wysokie okno gotyckie z rozetą, wyżej - gotycki szczyt schodkowy z blendami. Wnętrze świątyni odzyskało po II wojnie światowej formy gotyckie. W prezbiterium odtworzono sklepienie krzyżowo-żebrowe, w nawach - gwiaździste. Witraże zaprojektowali: Wacław Taranczewski, Stanisław Powalisz i Maria Powalisz-Bardońska. W świątyni znajduje się wiele cennych dzieł sztuki, część z nich trafiła tu po 1945 r. Późnogotycki ołtarz główny z 1512 r. przeniesiono z Góry na Dolnym Śląsku. Jest to ołtarz szafiasty, poliptyk, z dwoma parami ruchomych skrzydeł. W części środkowej ustawione są figury matki Boskiej z Dzieciątkiem, św. Barbary i św. Katarzyny. W czterech kwaterach skrzydeł zewnętrznych umieszczone są rzeźby 12 świętych niewiast. Nad ołtarzem znajduje się późnobarokowy krucyfiks oraz barokowe figury Matki Boskiej i św. Jana. Późnogotyckie stalle z początku XVI w. sprowadzono ze Zgorzelca, późnobarokowa ambona i takaż chrzcielnica z 1720 r. pochodzą z dawnego kościoła ewangelickiego w Miliczu. Na filarze za tronem arcybiskupim wisi cenny gobelin flamandzki z 1 poł. XVII w. Wiele cennych dzieł sztuki znajduje się w kaplicach. W Złotej kaplicy stoją posągi Mieszka I i Bolesława Chrobrego odlane z brązu, wg projektu Christiana Raucha, oraz ich grobowiec. W obejściu, obok drzwi do zakrystii wikariuszowskiej, usytuowany jest nagrobek biskupa Benedykta Izdbieńskiego (zm. 1553 r.) dłuta wybitnego rzeźbiarza polskiego renesansu Jana Michałowicza z Urzędowa. W ołtarzu kaplicy św. Marcina znajduje się obraz Krzysztofa Boguszewskiego z 1628 r. przedstawiający Wjazd św. Marcina do Amiens, na którym święty otrzymał rysy królewicza Władysława. Relikty najstarszych budowli katedralnych znajdują się w krypcie pod korpusem nawowym. Obok najwcześniejszego grobowca Mieszka I i Bolesława Chrobrego, zachowała się tam prawie połowa wapiennej misy chrzcielnej o średnicy ok. 5 m. Przypuszcza się, że jest ona pozostałością baptysterium zbudowanego w czasach Mieszka I, jeszcze przed powstaniem pierwszej katedry (przyjmuje się jako rzecz niemal pewną, iż w 966 r.właśnie w Poznaniu na Ostrowie Tumskim Mieszko I przyjął chrzest). Zobaczyć tam można też fragmenty murów dwóch pierwszych budowli katedralnych, przedromańskiej i romańskiej. Romańskie lico kamiennego muru zachowało się także w dolnej części wieży południowej. Kościół katedralny był miejscem wielu wydarzeń historycznych. Do takich należały m.in. pogrzeby średniowiecznych królów i książąt; świątynia jest najstarszą nekropolią władców z dynastii piastowskiej. ok. 968 r. Książę Mieszko I rozpoczął budowę pierwszej katedry - trójnawowej bazyliki przedromańskiej. 1038-1039 Zniszczenie katedry w czasie reakcji pogaństwa i najazdu czeskiego księcia Brzetysława. 1039-1058 Budowa nowej, dwuwieżowej bazyliki romańskiej z ciosów kamiennych. 1243-1262 Rozebrano wschodnią część świątyni, stawiając na jej miejscu wczesnogotyckie prezbiterium z cegieł. 1300 r. Król Wacław II poślubił w katedrze Ryksę, córkę Przemysła II. 1341 r. Król Kazimierz Wielki zawarł w katedrze drugi z kolei związek małżeński - z Adelajdą, córką landgrafa heskiego Henryka II Żelaznego, połączony z koronacją nowej królowej. 1343 r. Córka Kazimierza Wielkiego Elżbieta wyszła za mąż w katedrze za Bogusława V, księcia wołogojsko-słupskiego. poł. XIV w. Dobudowano gotycki korpus nawowy. przełom XIV/XV w. Wybudowano nowe gotyckie prezbiterium. Równocześnie wzniesiono większość kaplic otaczających świątynię. 1574 r. W kaplicy Świętego Krzyża Hieronim Canavesi wykonuje monumentalny nagrobek Górków, uważany za najlepsze dzieło renesansowej rzeźby w Wielkopolsce. 1622 r. Pożar zniszczył dach kościoła i hełmy wież. 1636-1650 Katedrę gruntownie przebudowano w stylu barokowym. 1725 r. Huragan przewrócił hełmy wież i zerwał dachy. 1772 r. Wielki pożar zniszczył wnętrze świątyni. 1772-1783 Podczas odbudowy katedra otrzymała formy barokowe. Wtedy też przebudowano fasadę, wg projektu Efraima Schroegera. 1790 r. Zawaliła się wieża południowa, znów więc przebudowano frontową elewację, tym razem zaprojektował ją Bonawentura Solari. Klasycystyczna fasada dotrwała do 1945 r. 1807 r. Odbył się ślub gen. Jana Henryka Dąbrowskiego z Barbarą Chłapowską. 1835-1841 Wzniesienie Złotej Kaplicy wg projektu Franciszka Marii Lanciego (z wykorzystaniem starszych murów) jako mauzoleum Mieszka I i Bolesława Chrobrego. 1945 r. W czasie walk o zdobycie miasta katedra została mocno zniszczona. Szczęśliwym trafem ocalały kaplice otaczające prezbiterium i nawy. 1948-1956 Odbudowa wg projektu Franciszka Morawskiego przywróciła świątyni formy gotyckie z przełomu XIV i XV w. 1952 r. Zrekonstruowano barokowe hełmy wież. 1954 r. Obok wejścia do kaplicy Serca Jezusowego pod posadzką znaleziono wczesnogotycką płytę nagrobną Teodoryka Pradela (zm. 1383 r.). do 1960 r. Odrestaurowano kaplice. 16-17 IV 1966 r. W świątyni rozpoczęto obchody Tysiąclecia Chrześcijaństwa w Polsce. 1979 r. Osadzono brązowe drzwi ze scenami z życia św. Piotra (zewnątrz) i św. Pawła (wewnątrz) wg projektu Kazimierza Bieńkowskiego. 1983 r. Odwiedził katedrę papież Jan Paweł II. 1990 r. Powróciło do katedry 5 gotyckich i renesansowych, spiżowych płyt nagrobnych z XIV i XV w. (część z nich powstała w norymberskim warsztacie Vischerów), wywiezionych w czasie okupacji do Niemiec i odnalezionych w magazynach Ermitażu w Sankt Petersburgu. 1995 r. W kaplicy św. Stanisława biskupa umieszczono - w 700 rocznicę koronacji Przemysła II - okazałą brązową płytę nagrobną króla, zaprojektowaną przez Mariana Koniecznego. za: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998 |
| © 2010-2018 wieczorkiewicz.org • Obrazów: 445 • Obiektów: 413 • Autorów: 80 • Źródeł: 14 |
|
Witam w galerii dawnego Poznania!
Od pewnego czasu pasjonuję się historią Poznania, a zwłaszcza tym jak wyglądał dawniej, stąd pomysł stworzenia niniejszej strony, której zadaniem jest przedstawienie w sposób chronologiczny wyglądu tego miasta.
Jeśli posiadasz w swojej kolekcji fotografie, pocztówki, albumy lub książki dokumentujące wygląd Poznania zachęcam do skontaktowania się i współpracy przy rozbudowie galerii.
Dziękuję niżej wymienionym osobom za szczególny wkład w rozwój niniejszej strony:
Paweł Jan Wieczorkiewicz |